Cüceler 'engelli' olmak istiyor

ALİ BALCI

DİDEM SEYMEN

Mısır'da anayasa taslağı hazırlayan ekibe başvurarak cücelerin de engelli sayılmasını isteyen Cüce Hakları Derneği tartışma yarattı. Türkiye'deki cüceler ve engelli dernekleri, cücelerin askere alınırken çürük işe girerken sağlam sayıldığını, bunun çifte standart olduğunu öne sürerken, uzmanlar ise cücelerin engelli olmadığında ısrarlı... İşte tarafların görüşleri:

Erdal Görgeç (7 Cüceler Tiyatro Grubu-Oyuncu): 15 cüce arkadaş bir araya gelerek kurduğumuz tiyatro ile toplum önüne çıkmaya başladık. Ancak toplumun önünde olmayan arkadaşlarımız boyları kısa olduğu için çoğu zaman hor görülüp alay edilir. Bu yüzden normal insanlar ile aynı ortamlarda aynı şartlarda yaşayamıyorlar. Otobüse binerken, kapıyı açarken, asansöre binerken her zaman birilerinin yardımına ihtiyaç duyuyoruz. Askerlik çağımız geldiği zaman cüce olduğumuz için çürük raporu verilerek askere almazlar. Ancak bir kamu kuruluşuna engelli kadrosundan işe girmek istediğimiz zaman ise hiçbir şekilde engelli raporu alamıyoruz, sağlam raporu veriliyor. Ancak vücudumuzda başka sorunlar bulunuyorsa engelli raporu alabiliyoruz. Normal insanlar ile aynı işi yapamayacağımız için bizlere de herhangi bir sağlık sounu aranmadan cüceliğimizden dolayı engelli raporu verilmedir.

'BİZE DE O HAKLAR TANINMALI'

Miraç Bayramoğlu (7 Cüceler Tiyatro Grubu-Yönetici) Cüceler toplumdaki normal insanlar katagorisine konulamaz. Normal insanların yapacağı işlerde çalışamayacağımız için kamu kuruluşlarının engelli kadrosundan işe girmek istiyoruz. Ancak hiçbir sağlık heyeti kısa boyumuzdan dolayı bizlere rapor vermez. Ne yazık ki cüce insanların sadece boyları kısa olmuyor. Birçoğunun fiziki rahatsızlığı da bulunuyor. Bu nedenle birçok cüce arkadaşımız kısa boylu olduğu için değil fiziki rahatsızlığı nedeniyle rapor alabiliyor. Bizler de engelli insanlar gibi toplumun bir parçasıyız. İş ararken cüceliğimiz engel olarak önümüze konulduğu için bizler de engelli kategorisine alınarak o haklardan yararlanmak istiyoruz.

Şükrü Boyraz (Türkiye Engelliler Vakfı Genel Başkanı): Vücut fonksiyonlarını tam olarak kullanamayan cüceler de kolu, bacağı veya herhangi bir organı olmayan insanlar gibi engellidir. Türkiye'de sağlık heyetleri bazı cücelere engelli raporu verip, bazılarına vermeyerek çifte stardart uyguluyor. Bunun için cüceler de engelli katagorisine alınarak bu çifte standart ortadan kalkmalı.

Turgay Özcan (Türkiye Engelliler Federasyonu Hukuk İşleri Başkanı): Toplumda cüce vali, kaymakam, hakim hiç gördünüz mü? Çünkü kamu kuruluşları bir cüceyi normal haliyle asla almadığına göre oralarda birer engellidir.

'Boy kısalığı tek başına engel değil'

Prof. Dr. Peyami Cinaz (Çocuk Endokrinoloji ve Diyabet Derneği Başkanı):

Cüceler engelli değiller. Engelli olabilmek için, fonksiyonel olarak bir şeyin engel olması lazım. Boy kısalığı tek başına bir engel değildir. Eğer bütün uzuvları çalışıyorsa ve zekası da yerindeyse kişi engelli olmaz. Sadece bazı sendromlar ile oluşan uzuvları ve zekayı etkileyen cücelik durumların engelli olarak değerlendirilebilir. Engelli kapsamını genişletirsek eğer toplumun yarısından fazlası engelli olur.

'Kişisel fikrim engelli sayılmalılar'

Prof. Dr. Metin Küçükkaya (Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı):

Akondroplazi gibi cücelik yapan pek çok sendrom var. Cücelerin yüzde 80'i akondroplazidir. Akondroplazi teşhisi konuluyorsa işe girerken veya paso alırken engelli oranı veriliyor. Sadece kısa boyluysa engelli olmaz. Anne-baba kısa boyluysa çocuk da genetik problemlerden dolayı kısa boylu olursa engelli olmaz. Ama benim kişisel fikrim; cücelerin engelli sayılması gerektiği. Otobüse binerken zorluk çekiyorsa, asansörün tuşlarına uzanamıyorsa; o kişi fiziksel olarak pek çok sorun yaşamaktadır ve engelli sayılmalıdır.

'Genetik olarak zeka özrü yapmaz'

Yard. Doç. Dr. Nesrin Erçelen (Liv Hospital Rejeneratif Tıp - Kök Hücre Araştırma ve Uygulama Merkezi Uzmanı):

Bizim açımızdan engelli olarak değerlendirilmezler ancak fiziksel olarak sorunlar yaşadıkları doğru. Cücelik genetik olarak zeka özürü yapmaz. Gerçek bir cücelik sadece fiziksel engeldir. Bazı sendromların cüceliğe engel olduğu durumlar var. Fiziksel olarak; düşük, orta, yüksek engelli diye gruplara ayrılarak değerlendirelebilirler. Doğurganlığı etkiliyor ama çocukları olabiliyor.